Geesten bestaan niet… behalve in literatuur, beeldende kunst, film, poëzie, het gekkenhuis, religie, technologie, bij exotische volkeren en de commerciële omroepen met hun mediamediums en call-influisteraars. Wij Nederlanders zijn nuchter. Helder. Maar over onze tijd wordt steeds vaker verkondigd dat die opnieuw duister is. Op het vlak van technologie, politiek en economie is meer en meer vaag, onzeker, onverlicht. In boeken, films, games, performances en rituelen treden allerlei geesten op die miskenden, onderdrukten en onzichtbaar gemaakten een stem geven. Anders dan simpelweg een artistiek of literair motief te zijn, hebben deze geesten ‘agency’, effect op de wereld. Wie een beetje oplet, ziet dat wat er eigenlijk niet mag zijn, wat we niet goed begrijpen, er toch gewoon ís.

Aan de vooravond van wat wel de nieuwe middeleeuwen wordt genoemd, staan we op een vergelijkbaar punt als aan het einde van de oude middeleeuwen, toen John Dee, wiskundige, filosoof en magiër – die hoedanigheden gingen toen prima samen – aan het hof van koningin Elizabeth I ‘A True and Faithful Relation of What Passed Between John Dee and Some Spirits’ publiceerde. Hij was bang dat men zijn verslag van gesprekken met geesten ‘a work of darkness’ zou vinden. Hetzelfde geldt voor deze Gids. Want met gastredacteur Mattijs van de Port besloten we de redactie uit te besteden aan diverse soorten geesten. Hoe zou de geestenwereld deze Gids willen vullen? We hebben ze simpelweg opgeroepen. Met een ouijabord en een omgekeerd glaasje. Nikki Dekker, Dirk van Weelden en Niña Weijers schreven over deze seance. Maar ook de andere auteurs hebben ieder op eigen wijze een geest geraadpleegd. Maria Barnas in dichtvorm, Lynn Berger in negentiende-eeuwse fotografie, Maria van Daalen in de voodoo, Katja Mater in beelden, Mattijs van de Port bij de candombléreligie in Brazilië en Dirk Vis in het algoritme van neurale netwerken. Wij vonden de geesten, in hun onzichtbare, immateriële hoedanigheid, zwevend tussen verzinsel en realiteit. Geesten oproepen kan een methode zijn om te komen tot literatuur; literatuur een methode om iets van de ondoorgrondelijke geestenwereld overdraagbaar te maken.

Namens de redactie,
Maria Barnas, Mattijs van de Port, Dirk Vis, Dirk van Weelden, Niña Weijers