Stad versus land, platteland. Weinig thema’s hebben de politiek de afgelopen tijd zo gedomineerd als de kloof ertussen. Wat daarin opviel was de gretigheid waarmee het verschil werd aangezet. Het platteland, zo moesten we geloven, is van een volstrekt andere orde dan de stad. En daar leken zowel stedelingen als plattelandsbewoners het hartgrondig over eens te zijn.

Het onderscheid tussen stad en platteland is diepgeworteld in onze cultuur. Wat zich buiten de stad afspeelt, is in de geschiedenis van de beeldende kunst en literatuur vaak geïdealiseerd of geromantiseerd. De vraag is echter in hoeverre het onderscheid tussen stad en platteland zijn basis nog in de realiteit vindt. Wat is dat, platteland? Bestaat het wel, en zo ja, waar eindigt de stad en begint het platteland? Wat maakt het verschil en wat betekent de voortgeschreden moderniteit voor dat onderscheid?

Gelukkig zijn er nog plekken in Nederland waar het platteland een idylle genoemd kan worden. Het Nederlandse landschap is ontzaglijk rijk en gevarieerd. Daarover maakte de redactie al eens een themanummer (De Gids oktober 2017). Het onderhavige themanummer problematiseert het onderscheid tussen stad en land juist. In hun essays onderzoeken Johan van de Gronden, Dirk Sijmons, Wytske Versteeg en Auke van der Woud wat dat verschil nog zou kunnen uitmaken. Maria Barnas en Maarten van der Graaff schreven er een gedicht over. Van beeldend kunstenaar Alexandra Leykauf is er een beeldbijdrage, en aan zeven auteurs vroeg de redactie om een korte tekst te schrijven naar aanleiding van een wandeling in het ‘buitengebied’.

Voor de totstandkoming van dit nummer werkte De Gids samen met het Stedelijk Museum Breda, het Vincent van Gogh­Huis in Zundert en Orkest De Ereprijs. In het kader van deze samenwerkingen verbleven Wytske Versteeg en Alma Apt in Abdij Maria Toevlucht in Zundert en schreef Maria Barnas haar gedicht ‘Fernorchester’, waarvan de tekst door componist ­Wilbert Bulsink is gebruikt voor een compositie die Orkest\
De Ereprijs onder andere in het Stedelijk Museum Breda zal uitvoeren (voor de concertagenda zie pagina 23).

Ook bevat deze Gids bijdragen over de excuses voor het Nederlandse slavernijverleden, die afgelopen december werden gemaakt door Mark Rutte namens de regering. Antoine de Kom en Rosemarie Buikema gaan in hun essays in op de betekenis hiervan, Alfred Schaffer schreef een gedicht over de kwestie.

Maria Barnas, Piet Gerbrandy, Edzard Mik en Wytske Versteeg, namens de redactie